ناتوانی رشدی در مقابل ناتوانی ذهنی
ناتوانی رشدی در مقابل ناتوانی ذهنی چه تفاوت های دارند؟
ناتوانی‌های رشدی و ناتوانی‌های ذهنی دو مفهوم مهم در حوزه روانشناسی و آموزشی هستند که اغلب به عنوان مترادف یکدیگر استفاده می‌شوند. با این حال، این دو نوع ناتوانی از لحاظ علل، مشخصات و اثرات اجتماعی و تحصیلی بسیار متفاوت هستند. در این مقاله، به بررسی تفاوت‌ها و شباهت‌های میان ناتوانی رشدی و ذهنی می‌پردازیم. با ارائه مثال‌هایی، به درک عمیق‌تری از این دو مفهوم خواهیم رسید.
ناتوانی رشدی
ناتوانی رشدی به مجموعه‌ای از اختلالات اشاره دارد که معمولاً در دوران کودکی و قبل از سن ۱۸ سالگی مشخص می‌شوند و بر روی توانایی‌های شناختی، اجتماعی، عاطفی و فیزیکی فرد تأثیر می‌گذارند. این نوع ناتوانی شامل اختلالاتی نظیر اختلالات طیف اوتیسم، اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)، و اختلالات یادگیری می‌باشد.
مثال
فرض کنید کودکی با اختلال اوتیسم دارید. این کودک ممکن است در برقراری ارتباط با دیگران و درک احساسات آن‌ها با مشکل مواجه باشد. در حالی که هوش او ممکن است در سطح نرمال یا حتی بالاتر از آن باشد، اما به دلیل مشکلات ارتباطی، او به سختی می‌تواند دوستانی پیدا کند و در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کند.
ناتوانی ذهنی
ناتوانی ذهنی معمولاً به شرایطی اشاره دارد که در آن فرد به طور قابل توجهی در عملکرد شناختی و مهارت‌های تطبیق اجتماعی، همراه با نقص در عملکرد تحصیلی، دچار مشکل است. این ناتوانی می‌تواند ناشی از عوامل ژنتیکی، آسیب‌های مغزی، یا شرایط پزشکی باشد و معمولاً بر اساس هوش سنجش می‌شود.
مثال
به عنوان مثال، یک کودک با ناتوانی ذهنی ممکن است دارای IQ زیر ۷۰ باشد و در یادگیری موارد پایه‌ای مانند ریاضیات و خواندن با مشکل مواجه باشد. این کودک ممکن است نیاز به پشتیبانی ویژه در مدرسه داشته باشد تا بتواند مهارت‌های ضروری را بیاموزد.
تفاوت‌ها و شباهت‌ها
نقطه اصلی تفاوت میان ناتوانی رشدی و ناتوانی ذهنی در نوع و شدت محدودیت‌هاست. در حالی که ناتوانی ذهنی مستقیماً به اندازه هوش فرد مربوط می‌شود، ناتوانی رشدی می‌تواند در واقع هوش طبیعی یا بالایی داشته باشد، اما به دلیل اختلالات خاص در عملکرد اجتماعی یا یادگیری، با چالش‌هایی مواجه شود.
با این حال، این دو نوع ناتوانی می‌توانند در یک فرد به طور همزمان وجود داشته باشند. برای مثال، یک کودک با ناتوانی ذهنی ممکن است همچنین دارای ناتوانی رشدی باشد که به او در یادگیری مهارت‌های اجتماعی کمک نمی‌کند.
نتیجه‌گیری
درک تفاوت‌ها و شباهت‌های میان ناتوانی رشدی و ذهنی برای والدین، معلمان و متخصصان حوزه روانشناسی بسیار حیاتی است. این آگاهی می‌تواند به تدوین برنامه‌های آموزشی و حمایتی مناسب برای افراد مبتلا به این ناتوانی‌ها کمک کند و فرصت‌های بیشتری برای رشد و پیشرفت آنان فراهم آورد. با شناخت صحیح نیازهای ویژه این افراد، جامعه می‌تواند گام‌های مؤثری در جهت کاهش مشکلات و تسهیل مشارکت آن‌ها در زندگی اجتماعی بردارد.