تأثیرات فناوری و رسانه‌ها بر سلامت روان
تأثیرات فناوری و رسانه‌ها بر سلامت روان؟؟؟در دنیای امروز، فناوری و رسانه‌ها به بخش جدایی ناپذیری از زندگی انسان‌ها تبدیل شده‌اند. از تلفن‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی گرفته تا تلویزیون و پادکست‌ها، این ابزارها به ما امکان می‌دهند تا به اطلاعات دسترسی پیدا کنیم، با دیگران ارتباط برقرار کنیم و در دنیای مدرن زندگی کنیم. اما این امکانات جدید، چالش‌ها و تاثیرات منفی نیز به همراه دارند، به ویژه بر سلامت روان افراد. در این مقاله، به بررسی تأثیرات مثبت و منفی فناوری و رسانه‌ها بر سلامت روان می‌پردازیم و مثال‌هایی را برای روشن‌تر شدن موضوع ارائه می‌دهیم.
تأثیرات مثبت فناوری بر سلامت روان
۱٫ ارتباطات اجتماعی
یکی از بزرگ‌ترین مزایای فناوری و رسانه‌ها، تسهیل ارتباطات اجتماعی است. شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، اینستاگرام و توییتر به کاربران این امکان را می‌دهند که با دوستان و خانواده خود در ارتباط باشند، حتی اگر فاصله‌های جغرافیایی وجود داشته باشد. این ارتباطات می‌توانند احساس تنهایی را کاهش دهند و به افراد کمک کنند تا از حمایت اجتماعی برخوردار شوند.
مثال:
یک فردی که به دلیل مشغله‌های کاری یا زندگی در یک شهر دور از خانواده، قادر به دیدار حضوری با عزیزان خود نیست، می‌تواند از طریق ویدئو کنفرانس و پیام‌رسان‌ها با آن‌ها در ارتباط باشد. این ارتباطات می‌توانند به بهبود احساسات او و پیشگیری از افسردگی کمک کنند.
۲٫ دسترسی به اطلاعات و منابع حمایتی
فناوری به افراد این فرصت را می‌دهد که به منابع اطلاعاتی و حمایتی دسترسی داشته باشند. وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف می‌توانند اطلاعات مفیدی درباره سلامت روان، تکنیک‌های مدیریت استرس و مشاوره آنلاین ارائه دهند.
مثال:
بسیاری از افراد ممکن است به دلیل شرم یا ترس از قضاوت دیگران، به دنبال درمان‌های سنتی نروند. اما با استفاده از اپلیکیشن‌های مشاوره آنلاین، آن‌ها می‌توانند به راحتی با متخصصان سلامت روان ارتباط برقرار کنند و از خدمات آن‌ها بهره‌مند شوند.
۳٫ ابزارهای مدیریت استرس و بهبود خواب
فناوری همچنین می‌تواند به عنوان ابزاری برای مدیریت استرس و بهبود خواب عمل کند. اپلیکیشن‌های مدیتیشن و خواب می‌توانند به کاربران کمک کنند تا تکنیک‌های آرامش‌بخشی را یاد بگیرند و کیفیت خواب خود را بهبود بخشند.
مثال:
اپلیکیشن‌هایی مانند Calm و Headspace به کاربران این امکان را می‌دهند که با گوش دادن به صداهای آرامش‌بخش یا راهنمایی‌های مدیتیشن، استرس خود را کاهش دهند و خواب بهتری داشته باشند.
تأثیرات منفی فناوری بر سلامت روان
۱٫ افسردگی و اضطراب
استفاده مفرط از رسانه‌های اجتماعی می‌تواند به احساس افسردگی و اضطراب منجر شود. مقایسه خود با دیگران، فشاری برای نمایش زندگی ایده‌آل و دریافت بازخوردهای منفی می‌تواند بر روی سلامت روان تأثیر بگذارد.
مثال:
تحقیقات نشان داده‌اند که افرادی که زمان زیادی را در شبکه‌های اجتماعی سپری می‌کنند، بیشتر احتمال دارد که احساس افسردگی و اضطراب کنند. این افراد ممکن است به دلیل دیدن زندگی‌های به ظاهر کامل دیگران، احساس ناکافی بودن کنند.
۲٫ اعتیاد به فناوری
اعتیاد به فناوری و رسانه‌ها یکی از مشکلات رایج در دنیای امروز است. استفاده مفرط از تلفن‌های هوشمند و بازی‌های ویدئویی می‌تواند به کاهش تعاملات واقعی و افزایش احساس تنهایی منجر شود.
مثال:
یک نوجوان که مدت زیادی را صرف بازی‌های ویدئویی می‌کند و از تعاملات اجتماعی واقعی خود فاصله می‌گیرد، ممکن است به مرور زمان احساس انزوا و افسردگی کند.
۳٫ اختلال در خواب
استفاده از فناوری قبل از خواب می‌تواند به اختلال در خواب منجر شود. نور آبی که از صفحه‌نمایش‌ها ساطع می‌شود، می‌تواند تولید ملاتونین (هورمون خواب) را مختل کند و کیفیت خواب را کاهش دهد.
مثال:
افرادی که عادت دارند قبل از خواب به تماشای تلویزیون یا استفاده از تلفن همراه بپردازند، ممکن است با مشکلات خواب مواجه شوند و این موضوع می‌تواند به افزایش سطح استرس و اضطراب منجر شود.
تأثیرات رسانه‌ها بر تصورات و نگرش‌ها
۱٫ تأثیر رسانه‌های خبری
رسانه‌های خبری می‌توانند تأثیرات عمیقی بر سلامت روان افراد داشته باشند. اخبار منفی و ناامیدکننده می‌تواند به احساس ناامیدی و افسردگی منجر شود.
مثال:
شما ممکن است هر روز با اخبار مربوط به بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مواجه شوید. این اخبار می‌توانند احساس ناامیدی و بی‌پناهی را در مردم ایجاد کنند و بر سلامت روان آن‌ها تأثیر منفی بگذارند.
۲٫ تأثیر تبلیغات و رسانه‌های اجتماعی
تبلیغات و محتوای رسانه‌های اجتماعی می‌توانند به شکل‌گیری تصورات نادرست درباره زیبایی، موفقیت و زندگی ایده‌آل منجر شوند. این موضوع می‌تواند به ایجاد احساسات منفی در مورد خود و افزایش اضطراب و افسردگی بین جوانان بیانجامد.
مثال:
تبلیغاتی که به زنان و مردان ایده‌آل‌های غیرواقعی نشان می‌دهند، ممکن است به ایجاد اختلالات خوردن و مشکلات خودباوری در آن‌ها منجر شود. این موضوع به ویژه در نوجوانان و جوانان که در حال شکل‌گیری هویت خود هستند، بیشتر مشاهده می‌شود.
بررسی اثرات مثبت و منفی در دوران پاندمی
۱٫ افزایش استفاده از فناوری در دوران کووید-۱۹
دوران پاندمی کووید-۱۹ باعث شد که بسیاری از افراد به استفاده از فناوری برای برقراری ارتباط و ادامه فعالیت‌های روزمره خود روی آورند. این امر تأثیرات مثبت و منفی خاصی بر سلامت روان داشت.
مثال:
در دوران قرنطینه، استفاده از ویدئو کنفرانس‌ها به افراد این امکان را داد که با خانواده و دوستان خود در ارتباط باشند و احساس تنهایی را کاهش دهند. اما در عین حال، فشار ناشی از عدم تعاملات اجتماعی واقعی و استفاده مداوم از فناوری نیز می‌توانست به افزایش اضطراب و افسردگی منجر شود.
۲٫ ظهور مشاوره آنلاین
در دوران پاندمی، مشاوره آنلاین به یکی از روش‌های رایج برای دریافت خدمات سلامت روان تبدیل شد. این امر به افرادی که به دنبال کمک بودند، امکان دسترسی به متخصصان را فراهم کرد.
مثال:
بسیاری از افراد به دلیل محدودیت‌های سفر و ترس از ابتلا به ویروس، به مشاوره آنلاین روی آوردند. این موضوع به آن‌ها این امکان را داد که از خدمات درمانی بهره‌مند شوند و مشکلات خود را مدیریت کنند.
راهکارهایی برای بهبود سلامت روان در دنیای مدرن
۱٫ مدیریت زمان استفاده از فناوری
یکی از راهکارهای مهم برای بهبود سلامت روان، مدیریت زمان استفاده از فناوری است. تعیین زمان‌های مشخص برای استفاده از رسانه‌ها و فناوری می‌تواند به کاهش تأثیرات منفی آن‌ها کمک کند.
مثال:
شما می‌توانید با تعیین زمان‌های مشخص برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی، به خود فرصت دهید تا از دنیای دیجیتال فاصله بگیرید و زمان بیشتری را به فعالیت‌های واقعی اختصاص دهید.
۲٫ استفاده از فناوری برای بهبود سلامت روان
بسیاری از اپلیکیشن‌ها و ابزارهای دیجیتال می‌توانند به بهبود سلامت روان کمک کنند. استفاده از این ابزارها برای یادگیری مدیتیشن، مدیریت استرس و بهبود خواب می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
مثال:
شما می‌توانید از اپلیکیشن‌های مدیتیشن مانند Calm استفاده کنید تا تکنیک‌های آرامش‌بخشی را یاد بگیرید و به کاهش استرس خود کمک کنید.
۳٫ ایجاد تعادل بین زندگی آنلاین و واقعی
یکی از مهم‌ترین راهکارها برای بهبود سلامت روان، ایجاد تعادل بین زندگی آنلاین و واقعی است. این تعادل می‌تواند به بهبود روابط اجتماعی و کاهش احساس تنهایی کمک کند.
مثال:
شما می‌توانید با دوستان خود قرار ملاقات بگذارید و زمان بیشتری را در دنیای واقعی سپری کنید. این موضوع به شما کمک می‌کند تا از احساس انزوا خارج شوید و روابط اجتماعی خود را تقویت کنید.
نتیجه‌گیری
فناوری و رسانه‌ها تأثیرات عمیق و چندجانبه‌ای بر سلامت روان افراد دارند. از یک سو، این ابزارها می‌توانند به تسهیل ارتباطات اجتماعی، دسترسی به منابع اطلاعاتی و بهبود تکنیک‌های مدیریت استرس کمک کنند. از سوی دیگر، استفاده مفرط از آن‌ها می‌تواند به افزایش احساس تنهایی، اضطراب و افسردگی منجر شود.
به منظور بهره‌مندی از مزایای فناوری و رسانه‌ها و کاهش تأثیرات منفی آن‌ها، مدیریت زمان استفاده، بهره‌گیری از ابزارهای مفید و ایجاد تعادل بین زندگی آنلاین و واقعی ضروری است. با اتخاذ این راهکارها، می‌توانیم به بهبود سلامت روان خود و دیگران کمک کنیم و از دنیای دیجیتال به نفع خود بهره‌برداری کنیم.
رویا زاهدی روانشناس و نوروتراپیست
رزرو در واتس آپ :۰۹۲۲۵۳۷۷۵۹۷